Príomhcheist
Cad a tharlóidh do leibhéil na bhfarraigí má thosaíonn oighear an domhain ag leá?
Imlíne
Bainfidh na leanaí úsáid as trealamh simplí agus as breathnú chun imscrúdú a dhéanamh ar oighear ag leá in dhá chás éagsúil. Cuideoidh na turgnaimh seo leis na leanaí tuiscint a fháil ar cad a tharlódh do leibhéil na farraige má thosaíonn oighear an domhain (buan) ag leá nó cuideoidh sé leo samhail a dhéanamh de.
Ullmhúchán
Bailigh an trealamh, mar a chuirtear síos air thíos faoi Acmhainní.
Torthaí foghlama
Nuair a bheidh na gníomhaíochtaí seo críochnaithe acu beidh na leanaí in ann:
- díospóireacht a dhéanamh ar thuairimí éagsúla faoi cad a tharlóidh nuair a leáfaidh oighear na farraige agus a thuiscint go ndéanann eolaithe an rud céanna;
- a thuiscint go mb’fhéidir go leáfadh oighear (buan) mar gheall ar théamh domhanda; agus
- a thuiscint go bhféadfadh leibhéil na bhfarraigí ardú de bharr leá oighir.
Acmhainnín
- Bileog Gníomhaíochta
- ‘Cad a tharlaíonn nuair a leánn oighear san fharraige’ (Imscrúdú 17a)
- ‘Cad a tharlaíonn nuair a leánn oigir ar thalamh? ( Imscrúdú 17b)
- Ciúbanna oighir (sa reoiteoir nó i mbosca fuaraithe), uisce
- Eascraí trédhearcacha, dabhcha plaisteacha a bhfuil íochtair réidhe acu ar nós boscaí lóin nó cartáin uachtair reoite
- Rialóirí
- Plasticine nó Marla
- Cruinneog agus/nó atlais
|
|
Gníomhaíochtaí foghlama
Oighear ag leá san fharraige
1. Tabhair am do na daltaí smaoineamh ar na trí thuairim a bhí ag na leanaí sa bhileog gníomhaíochtaí ‘Cad a tharlaíonn nuair a leánn oighear san fharraige’ (Imscrúdú 17a)
- Cad a cheapann siad atá ceart?
- Cad a cheapann siad faoi smaointe na leanaí?
- An féidir leo smaoineamh ar aon chúis eile nár smaoinigh na leanaí seo orthu?
- Pléann na daltaí a gcuid smaointe agus déanann siad a gcuid tuairimí féin a thaifeadadh.
2. Tabhair am do na leanaí imscrúdú a phleanáil a chuideodh leo a fháil amach cad a tharlaíonn i ndáiríre. Mhol siad trealamh agus thug pictiúr cartúin leid mhaith dóibh maidir leis an gcineál imscrúdaithe a dhéanfadh siad.
Cnoc oighir ag leá, Patagonia, Meiriceá Theas
Cnoc oighir ag leá, Patagonia, Meiriceá Theas
Cnoc oighir ag leá, Patagonia, Meiriceá Theas
Cinntigh go dtuigeann na daltaí go gcaithfidh siad an leibhéal uisce ag an tús a thomhas agus é a thomhas arís nuair a leánn na ciúbanna, mar chuid dá gcuid pleananna.
3. Déanann na leanaí an t-imscrúdú/(na himscrúduithe) a phleanáil siad, agus déanann siad a gcuid torthaí a thaifeadadh. D’fhéadfadh sé a bheith úsáideach am a thabhairt do ghrúpaí éagsúla a gcuid imscrúduithe agus a gcuid torthaí a chur i láthair, ó tharla go bhféadfadh go mbeadh difríochtaí eatarthu. D’fhéadfadh sé seo a bheith sa bhreis ar, nó in ionad aon taifid fhoirmiúil ar a gcuid torthaí. Mar sin féin, léireoidh sé dóibh go bhfuil fadhb an téimh dhomhanda níos casta ná mar a cheaptar.
4. B’fhéidir nach bhfuil aon chineál oighir pholaigh eile ar eolas ag na leanaí ach amháin an cineál a bhíonn ag snámh ‘cnoc oighir’ – tá sé seo fíor i gcás an Phoil Thuaidh (níl aon talamh faoi). Mar sin féin tá go leor réigiún fuar ar an bplainéad ina bhfuil an t-oighear ar an talamh den chuid is mó – an Pol Theas, an Ghraonlainn agus tíortha eile sa Chiorcal Artach, chomh maith le ceantair shléibhte. Ba chóir do na leanaí cuid de na háiteanna seo a fháil ar chruinneog nó in atlas roimh an gcéad imscrúdú eile.